کاتالیزور یکی از اجزای اگزوز و دوستدار محیط زیست است. این قطعه نقش مهمی در تبدیل گازهای سمی به گازهای کم خطر دارد. معمولا عمر کاتالیزور طولانی است ولی گاهی اوقات تحت شرایط خاصی، دچار خرابی می شود. سوخت بی کیفیت یکی از مهم ترین دلایل خرابی کاتالیزور است که باعث تضعیف عملکرد کاتالیزور می گردد. در صورت خرابی این قطعه مهم، مصرف سوخت افزایش می یابد و از شدت شتاب خودرو کاسته می شود. در این مقاله دلایل و علائم خرابی کاتالیزور را مورد ارزیابی قرار می دهیم در ادامه با مگ اکستریم همراه باشید.
کاتالیزور چیست؟
کاتالیست یکی از اجزای اگزوز خودرو است که نقش موثری در کاهش آلاینده های ماشین دارد. این قطعه در جایی بین خروج دود موتور و صدا خفه کن قرار گرفته است.
در اثر احتراق درون موتور، گازهایی نظیر مونوکسید کربن تولید می گردد. کاتالیست با ایجاد تغییرات شیمیایی این گاز خطرناک را به دی اکسید کربن که کم خطرتر است، تبدیل می نماید. آلاینده هایی همچون، آزبست و گوگرد نیز در این فرآیند به گازهای کم خطر تبدیل می شوند.
دلایل خرابی کاتالیزور
خرابی کاتالیزور گاهی منجر به گرفتگی کاتالیست می گردد و در بعضی مواقع آسیب جدی تر است و ساختمان کاتالیزور نیز دچار آسیب می شود. هر عاملی که با احتراق خودرو در ارتباط باشد، ممکن است یکی از دلایل خرابی کاتالیزور باشد. ما در این بخش مهم ترین عوامل را ذکر می کنیم.
- خرابی سنسور اکسیژن
- سوخت بی کیفیت
- خرابی شمع موتور
- روغن سوزی
- نشت مایع خنک کننده موتور
- وارد شدن ضربه فیزیکی به کاتالیزور
- خوردگی و زنگزدگی کاتالیست
- اضافه کردن افزودنی های غیر استاندارد به خودرو
- کارکردن موتور در فشار و دمای بالا
- وارد شدن شوک حرارتی به موتور
در ادامه بعضی از این دلایل را بیشتر توضیح می دهیم.
خرابی سنسور اکسیژن
وظیفه اصلی سنسور اکسیژن، اندازه گیری اکسیژن موجود در موتور است. موتور برای یک احتراق مطلوب به سطح معینی اکسیژن نیاز دارد. اگر میزان اکسیژن کاهش یابد، شاهد احتراق ناقص سوخت در خودرو خواهیم بود. این عامل در تولید آلاینده های بیشتر، تاثیرگذار است. خرابی سنسور اکسیژن، احتمال گرفتگی کاتالیزور را افزایش می دهد.
سوخت بی کیفیت
استفاده از سوخت با کیفیت پایین، احتراق ناقص را در موتور ایجاد می کند. همان طور که پیش تر بیان کردیم، احتراق ناقص یک عامل مهم درافزایش تولید آلاینده است. هر چه آلاینده بیشتر باشد مسلما احتمال گرفتگی کاتالیست بالا می رود. این مورد درباره افزودنی های غیر استاندارد نیز صدق می کند.
خرابی شمع موتور
وظیفه اصلی شمع در خودرو، ایجاد جرقه برای احتراق میان هوا و سوخت است. اگر شمع ماشین خراب شود، موجب احتراق ناقص می گردد. ممکن است که بخشی از سوخت به محیط کاتالیزور منتقل گردد و صدمات جدی به کاتالیست وارد نماید.
نشت مایع خنک کننده و روغن ریزی
کاتالیزور در جایی قرار گرفته است که نشت مایع خنک کننده و یا روغن موتور، باعث گرفتگی و خرابی آن می شود. نشت روغن و مایع خنک کننده را جدی بگیرید و خودرو خود را در این زمینه به طور مرتب بررسی و چک کنید.
علائم خرابی کاتالیزور
سوالی که مطرح می شود این است که چگونه خرابی کاتالیزور را تشخیص دهیم؟ یک سری نشانه وجود دارد که از علائم خرابی کاتالیست است. البته تایید و تشخیص نهایی این امر را به یک فرد متخصص بسپارید.
- ایجاد بوی نامطبوع شبیه به بوی تخم مرغ گندیده
- روشن شدن چراغ چک
- کاهش قدرت و شتاب خودرو
- خروج دود تیره از اگزوز
- مشکل در استارت زدن
- افزایش مصرف سوخت
روشن شدن چراغ چک
این مورد با کمک دیاگ خودرو به طور قطع، قابل تشخیص است. با روشن شدن چراغ چک در تعمیرگاه های مجهز به دیاگ، ماشین خود را عیب یابی کنید.
کاهش قدرت و شتاب خودرو
این مورد به خصوص در سر بالایی ها بیشتر رخ می دهد. در صورتی خرابی کاتالیزور، مسیر خروج آلاینده ها مسدود می گردد. این عامل سبب می شود که بخشی از این گازها به درون موتور برگردند و فضای مورد نیاز اکسیژن را کاهش دهند. کاهش قدرت و شتاب خودرو با کاهش کیفیت احتراق رابطه مستقیمی دارد.
ایجاد بوی نامطبوع
یکی از وظایف کاتالیزور، تبدیل گوگرد به دی اکسید گوگرد بی بو است. در شرایط خرابی کاتالیست این فرآیند به درستی انجام نمی شود و بویی نامطبوع، شبیه به تخم مرغ گندیده در اطراف ماشین پخش می گردد.
زمان تعویض کاتالیزور و هزینه تعمیر آن
عمر مفید کاتالیزور بین ۶۰۰۰۰ تا ۸۰۰۰۰ هزار کیلومتر است و بعد از این زمان کارایی خود را از دست می دهد. در صورت تعویض نکردن به موقع کاتالیست، میزان تولید آلاینده های خودرو تا پنج برابر افزایش می یابد.
اگر کاتالیزور خراب گردد برای بررسی به تعمیرگاه های مجاز مراجعه کنید. حجم خرابی نشان می دهد که کاتالیست نیاز به تعمیر دارد و یا باید تعویض گردد.
تعویض کاتالیزور هزینه بیشتری را دربر می گیرد و با توجه به نوع خودرو متغیر است.
