خودروها قطعا یکی از دلچسبترین هدایایی هستند که توسعهی فناوریها در اختیار بشر قرار داده و روند زندگی را آسانتر میکند. حرکت فرای مرزها و محدودیت مسافتها، در ابتدا یک تجربهی هیجانانگیز بود و الان، یکی از ملزومات در فعالیتهای روزمره به شمار میرود. اما رانندگی با ماشین به مرور زمان تاثیرات منفی و نامطلوبی بر روی طبیعت گذاشت که به قیمت سلامتی انسان و حتی سایر موجودات زنده تمام میشد. در نتیجه قطعهای به نام مبدل کاتالیزور (catalytic converter) در خودروها جایگذاری شد که توانست ماشینها را از جرم آلودگی هوا تبرئه کند. در ادامهی این مطلب همراه اکستریم مگ باشید تا از چیستی، سرگذشت اختراع و نقش مبدل کاتالیزور در خودرو بیشتر بدانید.
نقش مبدل کاتالیزور در خودرو چیست؟
کاتالیزور یکی از قطعات مهم در خودروهاست که در مسیر اگزوز قرار میگیرد و وظیفهی مهمی را بر عهده دارد. با پیشرفت فناوریها در حوزهی خودروسازی، تلاش دانشمندان بر این بود که ماشینهایی با بیشترین کارایی و کمترین خطر برای محیط زیست تولید کنند. نقش مبدل کاتالیزور در خودرو این است که دود خروجی حاصل از سوختوساز و فعالیت موتور را تصفیه کند و به شکل گازهای بیخطر بیرون بفرستد. در نتیجهی این تصفیه، گازهای مضری مثل نیتروژن اکسید و منوکسید کربن به مواد سالمی مثل نیتروژن و بخار آب تبدیل میشوند. این قطعه علاوه بر اینکه از پخش شدن آلودگی در هوا جلوگیری میکند، عملکرد موتور خودرو را نیز بهبود میبخشد و آن را سمزدایی میکند.
سرگذشت مبدل کاتالیزور ماشین
در جدول زیر میتوانید اطلاعاتی مختصر و مفید از تغییراتی که کاتالیزور ماشین دستخوش آن قرار گرفته را مشاهده کنید.
بازه زمانی (میلادی) |
مشخصات کاتالیزور ماشین |
مزایا یا معایب استفاده از مبدل |
1960 | ترکیبی از جیوه و قلع در ساخت | این دو ماده برای طبیعت خطرآفرین بودند. |
1970 | برخورداری از سه بخش اساسی | نتایج استفاده باز هم رضایتبخش نبودند. |
1980 | ارتقا به مبدل چهار بخشی | گازهای مخرب تولیدی توسط خودرو رشد نزولی داشتند. |
1990 | بهرهگیری از نانو و پلاسما | ماشینها از صدر لیست منابع آلودگی هوا پایینتر رفتند. |
در دههی شصت میلادی ایدهی مبدل کاتالیزور ماشین مطرح شد و طولی نکشید که در خودروها مورد استفاده قرار گرفت. اما موادی که در ساخت این قطعه به کار برده میشدند خودشان طیف وسیعی از مضرات را برای طبیعت در بر میگرفتند. در نتیجه مهندسان صنعت خودروسازی با تمرکز کردن بر روی توسعهی این مبدل، سالها برای طراحی یک تصفیه هوای سیار در خودرو تلاش کردند. امروزه همهی خودروها از این قطعه برخوردار هستند و در کنار تضمین ایمنی سرنشینان، زمینهی کاهش آلودگی هوا را نیز فراهم میکنند. برای ساخت مبدل کاتالیزور ماشین از فلزات پرارزشی مثل پارادیوم استفاده میشود و این فلزات هستند که عملکرد تصفیه هوای مبدل را بهبود میبخشند.
عواقب برداشتن مبدل کاتالیزور ماشین
دقت داشته باشید که استفاده از کاتالیزور امری دلخواه نیست و باید انجام بگیرد؛ تا جایی که در برخی کشورها حذف آن جرم محسوب میشود. رانندگانی هستند که به دلیل هزینههای مربوط به تهیه و نصب این مبدل، یا نبود نظارت دقیق بر معاینات فنی ماشینها، به اهمیت نقش کاتالیزور در خودرو بیاعتنایی میکنند. این گونه از افراد متاسفانه سلامتی خود، خانواده، هموطنان و حتی موجودات زندهی دیگر را نیز به خطر میاندازند. با برداشتن مبدل کاتالیزور ماشین به قصد نپرداختن هزینههای اضافی، هزینههای گزافی پیش روی راننده هستند که باید برای تعویض موتور صرف شوند. زیرا حذف این قطعه از اگزوز باعث میشود که بهرهوری خودرو و طول عمر موتور به مرور زمان کاهش پیدا کنند.
ترمز نهایی
میشود گفت دو یا سه قرن است که دانشمندان و مهندسان پی در پی پلههای ترقی را در فناوری طی میکنند. ولی آنها بعد از مدتی توانستند این پیشبینی را داشته باشند که تکلونوژی، مقصر بسیاری از مشکلات زیستمحیطی خواهد بود. خوشبختانه هنوز هم برای جبران خساراتی که تکلونوژی به بار آورده دیر نیست و ما میتوانیم با پرورش قوهی مسئولیتپذیری خودمان، جان دوبارهای را به طبیعت ببخشیم. نقش مبدل کاتالیزور در خودرو بسیار اهمیت دارد و این قطعه در ماشین برای پیشگیری از آلودگی هوا استفاده میشود. اخلاق در رانندگی، تیم اکستریم مگ و همهی رانندگان را مجاب میکند که در کنار لذت از فواید تکلونوژیها، بنا را بر این بگذاریم که اول به حفظ طبیعت و محیط زیست کمک کنیم.