روغن گیربکس یکی از مهم‌ترین سیالات خودرو است که نقش روانکاری و خنک‌کنندگی قطعات داخلی گیربکس را بر عهده دارد. کم یا زیاد بودن روغن گیربکس می‌تواند به‌طور مستقیم بر عملکرد و طول عمر گیربکس خودرو تأثیر بگذارد. به همین دلیل، بررسی منظم سطح و کیفیت روغن گیربکس از اهمیت بالایی برخوردار است. در این مقاله به شما آموزش می‌دهیم که چگونه به‌صورت صحیح و آسان، روغن گیربکس خودروی خود را چک و بهترین زمان تعویض روغن گیربکس را پیدا کنید.
روغن گیربکس چه‌کاری انجام می‌دهد
همان‌طور که می‌دانید، گیربکس مسئول انتقال قدرت از موتور به چرخ‌ها است، درعین‌حال این قدرت را تنظیم می‌کند تا چرخ‌ها بتوانند با سرعت‌های مختلف کار کنند. این سرعت‌ها به‌عنوان “دنده” شناخته می‌شوند. صرف‌نظر از نوع گیربکس که می‌تواند دستی یا اتوماتیک باشد، هر دو نوع برای عملکرد صحیح به روغن گیربکس نیاز دارند. روغن گیربکس با روانکاری بلبرینگ‌ها و قطعات فلزی متحرک داخل گیربکس، عمل تعویض دنده را برای خودرو کمتر سخت می‌کند. همچنین به عملکردهای دیگری مانند موارد زیر کمک می‌کند:
- عملکرد مبدل گشتاور
- عملکرد بدنه سوپاپ
- عملکرد اصطکاک کلاچ
- اصطکاک باند ترمز
- خنک‌کنندگی گیربکس
مانند گیربکس‌ها، روغن گیربکس نیز در دو نوع اتوماتیک و دستی وجود دارد:
- اتوماتیک: در اکثر خودروها، صرف‌نظر از نوع گیربکس، استفاده می‌شود؛ معمولاً یک مایع نازک و شفاف با رنگ قرمز است، اگرچه بسته به سازنده می‌تواند رنگ‌های دیگری نیز داشته باشد.
- دستی: سنگین‌تر و تیره‌تر از روغن اتوماتیک است؛ معمولاً در مدل‌های دستی قدیمی‌تر استفاده می‌شود.
اهمیت چک کردن روغن گیربکس
روغن گیربکس یک جزء مهم برای حفظ عملکرد بهینه گیربکس و خودروی شما است. به همین دلیل، توصیه می‌شود که روغن گیربکس خود را به‌طور مرتب تعویض کنید. تعویض روغن گیربکس معمولاً هر 50،000 تا 100،000 کیلومتر انجام می‌شود؛ البته عواملی مدل و برند خودرو، سبک رانندگی و آب‌وهوا می‌توانند بر این فاصله تأثیر بگذارند. دراین بین ایده خوبی است که با علائم هشداردهنده‌ای که نشان‌دهنده کمبود روغن گیربکس است آشنا شوید:
علائم کمبود یا خرابی روغن گیربکس ماشین
خوب از کجا می‌توانید بفهمید که سطح روغن گیربکس ماشین شما پایین است؟ در اینجا برخی از علائم کلیدی وجود دارد که باید مراقب آن‌ها باشید.
- صداهای غیرعادی
- بوی سوختگی
- نشتی روغن گیربکس
- لغزش دنده‌ها
- کند شدن دنده‌ها
- شتاب ضعیف خودرو
- روشن شدن چراغ چک موتور یا گیربکس
کمبود روغن گیربکس چه عوارضی دارد
در حالت عادی نباید روغن گیربکس خودروی شما کاهش پیدا کند. بنابراین، اگر بعد از چک کردن روغن گیربکس، متوجه شدید سطح روغن پایین است، احتمال نشتی وجود دارد. برای جلوگیری از آسیب احتمالی به گیربکس فوراً با یک متخصص تعمیر و نگهداری خودرو مشورت کنید. برخی ازعلائم کمبود روغن گیربکس عبارت‌اند از:
- کاهش عملکرد گیربکس
- تعویض دنده سخت یا کند
- لرزش یا ضربه زدن هنگام تعویض دنده
- صدای غیرعادی از گیربکس
- بوی سوختگی از زیر کاپوت
بهترین زمان برای تعویض روغن گیربکس
برای خودروهای دنده‌ای به‌طورکلی سازندگان خودرو توصیه می‌کنند که هر 50 تا 100 هزار کیلومتر یک‌بار روغن گیربکس تعویض شود. اما این عدد دقیق نیست و عوامل مختلفی بر آن تأثیر می‌گذارند.
برخلاف گیربکس‌های دستی، گیربکس‌های اتوماتیک ساختار پیچیده‌تری دارند و به روغن باکیفیت و تعویض منظم نیاز دارند. برای مثال برای اینکه گیربکس اتوماتیک چری شما همیشه خوب کار کند، کارشناسان می‌گویند هر 50 تا 70 هزار کیلومتر یا اگر زیاد در شهر رانندگی می‌کنید هر 35 تا 45 هزار کیلومتر باید روغن گیربکس را با دستگاه تعویض کنید.
نحوه چک کردن روغن گیربکس
برای چک کردن روغن گیربکس به‌طورکلی مراحل زیر را انجام دهید:
مرحله 1: پیدا کردن میله روغن
کاپوت خودرو را بازکنید. میله‌ای با رنگ خاص یا نماد گیربکس پیدا کنید. این میله معمولاً در قسمت پشتی محفظه موتور و نزدیک دیواره محفظه احتراق قرار دارد.
مرحله 2: گرم کردن خودرو
برای بررسی و چک کردن روغن گیربکس باید آن را در داخل موتور به جریان بیندازید. برای این کار خودرو را چند دقیقه روشن بگذارید تا روغن گیربکس گرم شود.
مرحله 3: بررسی سطح روغن
میله روغن را بیرون کشیده و با پارچه‌ای تمیز پاک کنید. سپس میله را کاملاً داخل و سپس بیرون بکشید. سطح روغن را بر اساس علائم روی میله مقایسه کنید.
مرحله 4: ارزیابی وضعیت روغن
میله روغن را روی یک دستمال‌کاغذی سفید تمیز بکشید. روغن سالم باید به رنگ صورتی مایل به قرمز باشد. روغن قهوه‌ای تیره یا سیاه نشان‌دهنده مشکلات احتمالی است و ممکن است نیاز به تعویض روغن یا تعمیر گیربکس باشد.
اگر خودروی شما گیربکس مهروموم‌شده دارد، نیازی به چک کردن منظم روغن نیست. برای اطلاعات دقیق به دفترچه راهنمای خودرو مراجعه کنید.
هزینه تعویض روغن گیربکس
هزینه تعویض روغن گیربکس خودرو به عوامل مختلفی بستگی دارد. این عوامل شامل موارد زیر است:
- نوع خودرو: خودروهای مختلف به دلیل تفاوت در حجم روغن موردنیاز، نوع گیربکس و برند توصیه‌شده، هزینه‌های متفاوتی خواهند داشت. خودروهای داخلی معمولاً ۲ تا ۲.۵ لیتر و خودروهای اتوماتیک تا 6 لیتر روغن گیربکس نیاز دارند.
- نوع روغن گیربکس: قیمت روغن‌های مختلف با توجه به برند، کیفیت و ویسکوزیته (گرانروی) متفاوت است. قیمت روغن گیربکس از حدود ۱۱۰ هزار تومان تا ۷۵۰ هزار تومان برای هر لیتر متغیر است و به برند و نوع روغن بستگی دارد.
- حجم روغن موردنیاز: هر خودرو به حجم مشخصی روغن نیاز دارد. خودروهای اتوماتیک به دلیل پیچیدگی بیشتر، معمولاً روغن بیشتری مصرف می‌کنند.
- هزینه اجرت: هزینه اجرت تعویض روغن گیربکس دستی حدود ۱۴۰ تا ۲۰۰ هزار تومان و برای خودروهای اتوماتیک حدود ۲۰۰ تا ۵۰۰ هزار تومان است.
