تنها چیزی که یک خودرو برای انجام وظیفه می‌خواهد سوخت نیست، بلکه خودروها نیز مانند انسان به مواد مکمل نیاز دارند. این مواد مکمل روغن‌هایی هستند که به قطعات موجود در هر گوشه خودرو کمک می‌کنند عملکرد مفیدی داشته باشد و به خوبی عمر کند. روغن واسکازین یکی از روغن‌های پرکاربرد و مهم در خودرو است که وظیفه روان‌کاری و جلوگیری از فرسایش قطعاتی مثل گیربکس و دیفرانسیل را بر عهده دارد. در ادامه این مطلب همراه اکستریم مگ باشید که بدانید روغن واسکازین چیست، چه تفاوتی با روغن گیربکس دارد و چرا از آن استفاده می‌کنیم.
تفاوت روغن گیربکس با واسکازین
روغن واسکازین یکی از روغن‌های مورد نیاز در خودرو است که برای نرمی حرکت در میان چرخ‌دنده‌های گیربکس یا همان جعبه‌دنده از آن استفاده می‌شود. با این استدلال می‌توانیم بگوییم هر کجا شنیدید که از اصطلاح روغن گیربکس یا روغن جعبه‌دنده استفاده می‌شود، بدانید که منظورشان همان واسکازین است. این روغن با روان‌کاری اجزای داخلی جعبه‌دنده و سپس دیفرانسیل، از اثرات مخرب حرارت و فرسودگی قطعات جلوگیری می‌کند.
بدون وجود مایع روان‌کننده در میان قطعات مکانیکی که دائما با هم برخورد و تماس دارند، اصطکاک به مرور زمان آن‌ها را از پا درمی‌آورد. سیستم فعال درون خودرو از زیرسیستم‌های بی‌شماری تشکیل می‌شود که قطعات ریز و درشتی دارند؛ مثل چرخ‌دنده‌های جعبه‌دنده. این چرخ‌دنده‌ها به دور هم می‌چرخند و در همین حین به‌طور مداوم یک‌دیگر را هول می‌دهند تا بتوانند به وظیفه خودشان عمل کنند. وظیفه این چرخ‌دنده‌ها هم در نهایت وظیفه جعبه‌دنده است؛ یعنی این‌که بین شتاب خودرو و دور موتور تعادل ایجاد کند.
چرا باید از واسکازین استفاده کنیم؟
بد نیست قبل از دانستن پاسخ این سوال، بدانید که جعبه‌دنده یا گیربکس اصلا چیست و به چه دلیل در خودروها وجود دارد. گیربکس به زیرسیستمی در ماشین‌ها اطلاق می‌شود که از گرد آمدن تعدادی چرخ‌دنده تشکیل شده است. این چرخ‌دنده‌ها با چرخش و دست‌به‌دست کردن نیرویی که تولید می‌کنند، نقطه شروع گردش انرژی مورد نیاز برای حرکت هستند. به عبارتی، چرخ‌دنده‌های درون جعبه‌دنده سرعت ماشین را در حین رانندگی کنترل می‌کنند و به همین دلیل است که راننده باید مدام دنده عوض کند.
وقتی که دنده را به‌طور دستی تنظیم می‌کنیم، در حال صحبت با خودرو هستیم و به او می‌گوییم که باید با چه سرعتی پیش برویم. جعبه‌دنده باید خیلی سریع دور موتور را با شتاب مد نظر ما تطبیق دهد و این کار با وجود روغن واسکازین خیلی راحت‌تر انجام می‌شود. چرا که این روغن حرکت چرخ‌دنده‌ها را روان می‌کند، به مدیریت دور موتور سرعت می‌دهد و جلوی استهلاک جعبه‌دنده و دیفرانسیل را می‌گیرد. بدین‌ترتیب خریداری روغن واسکازین و استفاده از آن برای بهبود عملکرد دیفرانسیل و گیربکس، شما را دیرتر مجبور به پرداخت هزینه تعمیر این قطعات می‌کند.
ویژگی‌های روغن گیربکس
روغن واسکازین یا گیربکسی که خریداری می‌کنید، علاوه بر این‌که باید مناسب قطعات خودروی شما باشد، دارای یک سری ویژگی‌های کلی است. از جمله:
- باید با فشار و حرارت موجود در جعبه‌دنده و دیفرانسیل مقاومت کند.
- از سایشی که در اثر حرکت بین چرخ‌دنده‌ها به وجود می‌آید بکاهد و مانع از پوسیدگی قطعات شود.
- طول عمر مفید روغن واسکازین باید بیشتر از 25 هزار کیلومتر باشد.
- بنابر نوع دنده در خودرو، باید از میزان غلظت مناسبی برخوردار باشد که موجب مسدودی مجاری نشود.
انواع روغن واسکازین
همان‌طور که احتمالا می‌دانید، خودروها با ملاک‌های گوناگونی از هم متمایز می‌شوند که یکی از آن ملاک‌ها نوع دنده‌ی خودرو است. با این حساب، واسکازین به دو گونه تقسیم می‌شود؛ روغن واسکازین دنده اتومات و دنده دستی که هر کدامشان خواص جداگانه‌ای دارند. به دلیل تشابهات و تفاوت‌هایی که این دو نوع روغن با یک‌دیگر دارند، گاهی خاصیت پادتقارنی بین آن‌ها برقرار است. یعنی بعضی اوقات می‌توانیم از روغن دنده اتومات برای دنده دستی استفاده کنیم؛ اما روغن دنده دستی برای اتومات به کار نمی‌رود.
تفاوت روغن گیربس دستی و اتومات
هر دو نوع روغن واسکازین دارای یک سری ویژگی‌های منحصربه‌فرد و یا مشترک هستند که در جدول زیر با یک‌دیگر مقایسه شده‌اند:
| نوع روغن | قدرت روان‌کاری | غلظت بالا | کمک به سیستم هیدرولیکی | ایجاد کف و حباب | ضدحرارت |
| دنده اتومات | ✓ | × | ✓ | × | ✓ |
| دنده دستی | ✓ | ✓ | × | × | ✓ |
مشخصه‌های ذکر شده در جدول فوق، ملموس‌ترین مشخصه‌هایی هستند که می‌توان برای بررسی تفاوت‌های بین روغن واسکازین دنده دستی و اتومات در نظر گرفت. در باب غلظت که گران‌روی یا ویسکوزیته نیز نامیده می‌شود، همان‌طور که اشاره کردیم باید به میزان کافی در هر نوع واسکازین موجود باشد؛ اما در واسکازین دنده اتومات بیشتر است.
کلام پایانی
روغن واسکازین با قدرت نهفته در خواصش، سبب می‌شود حرارت و سایش در میان اجزای درونی قطعاتی مثل دیفرانسیل و جعبه‌دنده کاهش پیدا کند. ازاین‌رو، خریداری این روغن و استفاده از آن با در نظرگیری طول عمرش می‌تواند شما را از پرداخت هزینه گزاف بابت تعمیر ماشین نجات دهد. پیشنهاد می‌شود که همه رانندگان بعد از 25 هزار کیلومتر نسبت به تعویض این روغن اقدام کنند تا از مزایای آن به‌طور مداوم بهره‌مند باشند.
