یکی از صدماتی که معمولا وقتی راننده تازه‌کاری هستید به خودرو وارد می‌کنید، ناک (Knock)، کوبش یا ضربه نام دارد. ناک همان‌طور که از نامش پیداست، به صدایی اطلاق می‌شود که همانند کوبش و تق‌تق است و در مواقع به‌خصوصی از موتور به گوش می‌رسد. این صدا می‌گوید که شما هرچند غیرعمد، اما دارید با طرز رانندگی اشتباه به موتور خودرو فشار می‌آورید و تقریبا نابودش می‌کنید. چنین می‌شود که طراحان و مهندسان خلاق در صنعت خودروسازی، چاره‌ای می‌اندیشند که از فرسایش زودرس ماشین جلوگیری کنند و کارایی موتور را بالا ببرند. بدین‌ترتیب سنسوری را در میان قطعات خودرو جای داده‌اند که می‌تواند با رویداد ناک مقابله کند و از شدت آسیب آن بکاهد. همراه اکستریم مگ باشید که بدانید سنسور ناک چیست و دقیقا چه کاری انجام می‌دهد.
سنسور ناک چیست؟
حسگر ضربه (Knock sensor) قطعه‌ای است که به مغز کامپیوتر یا همان واحد کنترل الکتریکی (ECU) اطلاع می‌دهد جرقه‌های عامل حرکت به درستی ایجاد نمی‌شوند. وقتی در تولید جرقه‌ها مشکلی وجود داشته باشد، بازدهی موتور بعد از مدتی کاهش پیدا می‌کند و خیلی زودتر از زمان طبیعی خراب می‌شود. این سنسور یکی از قطعات اساسی موجود در خودروهای مدرن به شمار می‌رود که در گروه قطعات کوچک و حتی ناشناخته قرار می‌گیرد.
همین قطعه‌ای که کمتر کسی به آن توجه می‌کند، وظیفه مهمی در خودروی شما دارد و نتیجه خرابی آن فقط به عملکرد خودش محدود نمی‌شود. بلکه در دراز مدت اثرش را بر روی موتور می‌گذارد و به‌راستی که یک ماشین، بدون موتور خودش علنا هیچ است. آشکاراست که سنسور ناک یا ضربه بیشتر از این‌ها سزاوار توجه و رسیدگی شماست، چون با یکی از وقایع ویرانگر در موتور مقابله می‌کند. اما قبل از هر چیزی برای این‌که بدانید منظور ما از واقعه ویرانگر چیست، بهتر است با رویداد ناک آشنا شوید.
قطعا شما هم کلمه “احتراق” به گوشتان خورده است و می‌دانید این کلمه را به مهم‌ترین عملی نسبت می‌دهند که در موتور انجام می‌گیرد. احتراق در ترادف با اشتعال و آتش‌سوزی به کار می‌رود و در خودرو به‌معنای تبدیل انرژی شیمیایی به مکانیکی است. چیزی که باعث می‌شود احتراق رخ دهد و موتور بتواند خودرو را به حرکت در بیاورد، جرقه‌ای است که شمع‌ها مسئول آن هستند. عملکرد صحیح و واکنش به‌موقع شمع‌ها برای موتور حائز اهمیت بالایی است و اگر احتراق به‌درستی انجام نشود، این قطعه در دراز مدت ضعیف می‌شود. احتمالا اکنون چیزهایی درباره این‌که پدیده ناک چیست دست‌گیرتان شده است، اما برای اطمینان این رویداد را دقیق‌تر بررسی می‌کنیم.
ناک ماشین یعنی چه؟
ناک ماشین وقتی خودش را بروز می‌دهد که هنگام رانندگی صدایی مثل تق‌تق یا ضربه از موتور به گوشتان می‌رسد. این صدا بیانگر این است که احتراق در زمان مناسب و مقررشده انجام نمی‌گیرد و همین اتفاق موتور را تحت فشار زیادی قرار می‌دهد. وقتی ترکیب هوا و سوخت زودتر از موعد منفجر می‌شوند، میلنگ به سیلندر ضربه‌ای می‌زند و براثر آن، صدایی که گفتیم به گوش شما می‌رسد. اگر این مشکل در ماشین ادامه داشته باشد، با هر بار درگیری سیلندر و میلنگ، موتور دچار تشنج و رعشه می‌شود. درنهایت همین جو متشنج حاصل از تداخل بین جرقه و کار شمع، موتور را از درون تخریب می‌کند و به ازکار‌افتادگی اجزای آن منجر می‌شود.
اما سنسور ناک یا ضربه همان چیزی است که برای حفظ جان موتور پادرمیانی می‌کند و مدت‌هاست که در خودروهای امروزی قطعه‌ای ثابت محسوب می‌شود. حسگر ناک برای این طراحی شده است که هرگونه لرزش موتور را ثبت کند و به مغز خودرو بفرستد تا بررسی‌های لازم را انجام دهد. بدین‌ترتیب این حسگر بعد از این‌که کار خود را انجام داد همه چیز را به واحد کنترل الکترونیکی می‌سپارد و برای لرزش‌های بعدی حاضر می‌شود. در اصل این همان مغز ماشین یا ECU است که تصمیم می‌گیرد با ارتعاشات غیر معمول در موتور چه برخوردی داشته باشد. بنابراین سنسور ناک یا ضربه فقط وظیفه دارد که وقتی موتور تحت فشار و ارتعاش قرار می‌گیرد، به واحد کنترل اطلاع دهد.
سخن پایانی
همه قطعات موجود در خودرو بدین منظور طراحی می‌شوند که مثل اعضای یک بدن، یکدیگر را برای حفظ سلامتی ماشین یاری کنند. اگر رویدادی غیرطبیعی مانند رویداد ناک یا کوبش در ماشین ایجاد شود، بالاخره یک قطعه‌ای باید پیدا شود که از آن اطلاع پیدا کند. قطعه‌ای که با این رویداد مقابله می‌کند همان حسگر ضربه یا ناک است که به‌نوبه خودش سلامتی موتور را تا مدت طولانی‌تری تضمین می‌کند. در این مطلب بررسی کردیم که سنسور ناک چیست و چگونه مانند یک سلول عصبی لرزش‌های غیرمعمول موتور را به مغز ماشین گزارش می‌دهد.
