امروزه خودروها به انواع مختلفی از گیربکس‌ها مجهز هستند که هرکدام مزایا و معایب خود را دارند. در بین آن‌ها، گیربکس دابل کلاچ یا دوکلاچه (DCT) به دلیل عملکرد سریع‌تر و راندمان بالاتر، محبوبیت زیادی پیدا کرده است. اما گیربکس دابل کلاچ چیست؟ و چگونه کار می‌کند؟ در این مقاله به بررسی کامل این نوع گیربکس و ویژگی‌های آن خواهیم پرداخت.
تا انتهای این مطلب با اکستریم مگ همراه باشید.
تعریف گیربکس دابل کلاچ
گیربکس دابل کلاچ نوعی گیربکس اتوماتیک است که از دو کلاچ مجزا برای تعویض دنده‌ها استفاده می‌کند. برخلاف گیربکس‌های دستی که نیاز به فشردن پدال کلاچ دارند، در گیربکس دابل کلاچ، این فرآیند به‌صورت خودکار و بدون نیاز به دخالت راننده انجام می‌شود. این نوع گیربکس از دو شفت مجزا برای دنده‌های زوج و فرد استفاده می‌کند که موجب تعویض دنده سریع‌تر و کاهش افت گشتاور در حین تغییر دنده می‌شود.
تاریخچه گیربکس دابل کلاچ
ایده اولیه گیربکس دابل کلاچ به سال‌های قبل از جنگ جهانی دوم بازمی‌گردد، اما نخستین نمونه کاربردی آن در خودروهای مسابقه‌ای توسط شرکت پورشه معرفی شد. در دهه 1980، آئودی و فولکس‌واگن این تکنولوژی را در خودروهای خود توسعه دادند و از آن زمان تاکنون، بسیاری از خودروسازان بزرگ مانند بی‌ام‌و، مرسدس بنز، فورد و کیا از این فناوری در محصولات خود استفاده کرده‌اند.
برای اطلاعات بیشتر: می‌توانید مقاله گیربکس چیست؟ انواع آن را نیز بخوانید.
نحوه عملکرد گیربکس دابل کلاچ
گیربکس دابل کلاچ با استفاده از دو کلاچ جداگانه که به‌طور هم‌زمان کار می‌کنند، تعویض دنده را انجام می‌دهد. یک کلاچ برای دنده‌های فرد (1، 3، 5، 7) و کلاچ دیگر برای دنده‌های زوج (2، 4، 6) استفاده می‌شود. این طراحی باعث می‌شود هنگام تغییر دنده، یکی از کلاچ‌ها آماده درگیر شدن با دنده بعدی باشد، که این فرآیند را بسیار سریع و بدون وقفه انجام می‌دهد.
مزایای گیربکس دابل کلاچ
گیربکس‌های دوکلاچه (DCT) مزایای متعددی دارند که آن‌ها را به گزینه‌ای محبوب در خودروهای مدرن تبدیل کرده است. در اینجا به برخی از مزایای کلیدی آن‌ها اشاره می‌کنیم:
تعویض دنده سریع‌تر: یکی از بزرگ‌ترین مزایای گیربکس دابل کلاچ، تعویض دنده در کسری از ثانیه است که تجربه رانندگی را بهبود می‌بخشد.
کاهش مصرف سوخت: به دلیل کاهش افت گشتاور و تعویض دنده‌های بهینه‌تر، مصرف سوخت در خودروهای مجهز به این گیربکس کمتر از گیربکس‌های معمولی است.
شتاب‌گیری بهتر: نبود تأخیر در تعویض دنده‌ها باعث می‌شود خودروهای مجهز به گیربکس دابل کلاچ عملکرد بهتری در شتاب‌گیری داشته باشند.
افزایش دوام و عمر مفید: با کاهش اصطکاک و طراحی مهندسی‌شده، این گیربکس‌ها نسبت به گیربکس‌های سنتی عمر مفید بیشتری دارند.
راحتی بیشتر در رانندگی: امکان استفاده از حالت دستی و اتوماتیک به رانندگان اجازه می‌دهد که بسته به شرایط، سبک رانندگی خود را تنظیم کنند.
معایب گیربکس دابل کلاچ
گیربکس‌های دوکلاچه (DCT) با وجود مزایای فراوان، معایبی نیز دارند که در ادامه به آن‌ها می‌پردازیم:
هزینه بالاتر: به دلیل فناوری پیشرفته‌تر و پیچیدگی بیشتر، قیمت گیربکس دابل کلاچ نسبت به گیربکس‌های دستی و اتوماتیک سنتی بالاتر است.
تعمیر و نگهداری گران‌تر: در صورت بروز خرابی، هزینه تعمیر این نوع گیربکس نسبتاً زیاد است.
احتمال گرم شدن بیش از حد: در برخی شرایط، به‌ویژه در ترافیک سنگین، این گیربکس ممکن است بیش از حد گرم شود و عملکرد آن کاهش یابد.
انواع گیربکس دابل کلاچ
گیربکس‌های دابل کلاچ، که به عنوان گیربکس‌های دو کلاچه نیز شناخته می‌شوند، در دو نوع اصلی خشک و خیس عرضه می‌گردند. گیربکس دابل کلاچ خشک، که اغلب در خودروهای اقتصادی و کم‌قدرت مورد استفاده قرار می‌گیرد، به دلیل عدم استفاده از روغن برای خنک‌کاری کلاچ‌ها، مصرف سوخت بهینه‌تری دارد.
با این حال، این نوع گیربکس در برابر گشتاورهای بالا آسیب‌پذیرتر است. در مقابل، گیربکس دابل کلاچ خیس، که کلاچ‌های آن درون روغن غوطه‌ور هستند، به دلیل کاهش حرارت و اصطکاک، برای خودروهای اسپرت و قدرتمند مناسب‌تر است. روغن موجود در این نوع گیربکس، علاوه بر خنک‌کاری، باعث افزایش طول عمر کلاچ‌ها و بهبود عملکرد آن‌ها در شرایط سخت می‌شود.
مقایسه گیربکس دابل کلاچ با گیربکس‌های دیگر
گیربکس دابل کلاچ در مقایسه با گیربکس دستی و اتوماتیک، تعویض دنده سریع‌تری دارد و از نظر مصرف سوخت بهینه‌تر از گیربکس اتوماتیک اما کمی پرمصرف‌تر از گیربکس دستی است. بااین‌حال، به دلیل فناوری پیچیده‌تر، هزینه تعمیر بالاتری نسبت به دو نوع دیگر دارد، درحالی‌که گیربکس دستی کم‌هزینه‌ترین گزینه و گیربکس اتوماتیک از این نظر در سطح متوسط قرار می‌گیرد.
همچنین، از نظر راحتی در رانندگی، گیربکس دابل کلاچ راحتی بالایی را ارائه می‌دهد، درحالی‌که گیربکس‌های دستی نیاز به مهارت بیشتری دارند و گیربکس‌های اتوماتیک بیشترین میزان راحتی را فراهم می‌کنند.
جمع‌بندی
گیربکس دابل کلاچ یکی از پیشرفته‌ترین انواع گیربکس در صنعت خودروسازی است که ترکیبی از مزایای گیربکس‌های دستی و اتوماتیک را ارائه می‌دهد. تعویض دنده سریع، مصرف سوخت بهینه و شتاب‌گیری بهتر از جمله مزایای این گیربکس محسوب می‌شوند. بااین‌حال، هزینه بالاتر و نیاز به نگهداری دقیق‌تر از معایب آن به‌شمار می‌آیند. درنهایت، گیربکس دابل کلاچ گزینه‌ای ایده‌آل برای رانندگانی است که به دنبال ترکیب راندمان، راحتی و عملکرد بالا هستند.
