سیستم ترمز یکی از مهم‌ترین و حیاتی‌ترین سیستم‌ها در هر وسیله نقلیه‌ای است. به همین دلیل مهندسان و خلاقان این صنعت همیشه به دنبال بهره‌وری بیشتر از آن هستند. از نتایج تلاش‌های آنان، سیستم ترمز ترکیبی یا CBS است که در وسایل نقلیه با دو چرخ مورد استفاده قرار می‌گیرد. این سیستم با عملکرد خاص و متفاوتی که دارد می‌تواند تعادل بین دو چرخ را در حین ترمز راننده حفظ کند. طوری که فشار ترمز بر روی یکی از چرخ‌ها با دیگری هماهنگ باشد و خطری مثل ترمز ناقص وسیله را تهدید نکند.
البته برای درک بهتر کارایی و مزیت این سیستم باید آن را دقیق‌تر بشناسید. ما در ادامه مطلب همه اطلاعات مورد نیاز را در اختیارتان قرار می‌دهیم.
همراه اکستریم مگ باشید
نگاهی به عملکرد سیستم ترمز ترکیبی
یکی از تفاوت‌های جالب وسایل نقلیه‌ای که دو چرخ دارند با مدل‌های چهار چرخ، این است که ترمز هر دو چرخ به‌طور مجزا توسط راننده کنترل می‌شوند. اگر شما هم دوچرخه سواری را به خاطر داشته باشید، حتما حس کرده‌اید که فقط وقتی اهرم‌های ترمز بر روی فرمان را فشار می‌دهید یک ترمز بی‌نقص و بی‌خطر می‌گیرید. اما اگر فشاری نامتعادل بر روی اهرم‌ها وارد کنید، یک ترمز ناموفق را تجربه می‌کنید.
عملکرد اصلی سیستم ترمز ترکیبی همین است که جلوی این اشکال را بگیرد. یعنی نیروی مانعی که به یک چرخ وارد میشود را با چرخ دیگر هماهنگ کند. درنهایت همین وظیفه‌ای که به‌نظر ساده می‌رسد، می‌تواند شدت بسیاری از اتفاقات دلخراش حین رانندگی با وسایلی مثل موتور سیکلت و دوچرخه را کاهش دهد.
بنابراین فهمیدیم که وقتی با یک وسیله‌نقلیه مجهز به CBS (مخفف عبارت Combined Braking System) ترمز می‌گیرید، خطرات کمتری شما را تهدید می‌کنند. چون این سیستم به‌طور خودکار نیرویی که به اهرم وارد کرده‌اید را بر روی هر دو چرخ اعمال می‌کند. البته این نیرو مساوی نیست، بلکه به دو بخش تقسیم میشود و به هر چرخ نیروی مورد نیاز آن منتقل میشود.
معمولا ترمز در وسایل نقلیه با دو چرخ، بر روی چرخ عقب عمل می‌کند و همان چرخ با کشش و اصطکاک روی زمین، شتاب را کاهش می‌دهد. اما برای این‌که ترمز امن‌تر و توقف با پایداری و تعادل همراه باشد، فشاری به همان میزان به چرخ جلویی نیز منتقل میشود.
مزایا و معایب استفاده از CBS
- سی بی اس موتور با کاهش خطر ترمز ناقص و نیمه‌تمام، وسیله در زمان مناسب و مورد نیاز متوقف میشود.
- احتمال سر خوردن وسیله کمتر میشود، چون هر دو چرخ به‌طور هم‌زمان و هماهنگ با فشار ترمز روبه‌رو هستند.
- وقتی هر دو چرخ همراه یک‌دیگر بچرخند یا متوقف شوند، این امکان وجود ندارد که یکی از آن‌ها قفل شود و از کار بیفتد.
- برای افرادی که در رانندگی با وسایلی مثل موتور سیکلت و دوچرخه حرفه‌ای نیستند، این سیستم ایمنی و اطمینان خاطر را فراهم می‌کند.
- نسبت به سیستم‌های دیگر ترمز و به‌خصوص سیستم‌های قدرتمند، هزینه نصب و تعمیر و نگه‌داری کمتری دارد. بنابراین برای تولید وسایل نقلیه شهری و اقتصادی بسیار مناسب و پرکاربرد است.
با وجود تمام مزایا و قدرت این سیستم، فقط به کار آن وسایل نقلیه‌ای می‌آید که دو چرخ (یا حداکثر سه چرخ) دارند، و کوچک و سبک هستند. مثل اسکوتر، دوچرخه، و موتور سیکلت‌های برقی و سبک. همچنین عملکرد آن نمی‌تواند در جلوگیری از قفل شدن چرخ‌ها با قفل سیستم ضد قفل یا ABS برابری داشته باشد.
پیشنهاد ما: ترمز ضد قفل یا ABS چیست و چگونه کار می کند؟
اجزای سیستم ترمز ترکیبی
بااینکه این سیستم متشکل از چند بخش ساده و سطحی است، اما با همان تشکیلات کارکرد هوشمندانه‌ای دارد که نشان می‌دهد نوآوری مفیدی در وسایل نقلیه کوچک محسوب میشود. در این بخش می‌فهمید که هر کدام از اعضای سیستم چه نام و نقشی در این اتصال حیاتی دارند.
- پدال و اهرم ترمز: آشکارترین جزء در هر سیستم ترمزی است. همان‌طور که می‌دانید راننده با استفاده از این بخش به وسیله اعلام می‌کند که وقت کاهش سرعت یا توقف است.
- سوپاپ تقسیم: نیروی مورد نیاز هر چرخ را محاسبه می‌کند. مثلا 70 درصد چرخ عقب و 30 درصد چرخ جلو.
- کابل هیدرولیکی: که در دو مسیر جداگانه، فشار ترمز مورد نیاز را به هر دو چرخ منتقل می‌کند.
- کالیپر ترمز: در این قسمت پد ترمز به دیسک چسبانده میشود که چرخش چرخ کنترل و متوقف شود.
پیشنهاد ما: کالیپر ترمز چیست؟
انواع CBS در وسایل نقلیه
این سیستم هم مثل برخی از سیستم‌هایی که در هر نوع وسیله‌نقلیه‌ای پیدا می‌کنید انواعی دارد. چیزی که باعث تمایز هر نوع میشود به نوع وسیله و نیازش به قدرت ترمز بستگی دارد. انواع این سیستم به شرح زیر هستند:
- مکانیکی: در وسایل سبک مثل اسکوتر کاربرد دارد و با بازوی مکانیکی کار می‌کند.
- هیدرولیکی: گریزی به سیستم ترمز خودروها می‌زند. یعنی با روغن ترمز و سیلندر چرخ‌ها را کنترل می‌کند.
- الکترونیکی: با نام eCBS مشهور است و در وسایل برقی یا هیبریدی مدرن دیده میشود. عملکرد این سیستم با ECU و اجزای هوشمند دیگری مثل سنسورها بهینه میشود و در حال حاضر کارایی بیشتری نسبت به دو نسخه قدیمی دارد.
